تاثیر نیتروژن بر عملکرد واجزای عملکرد در ارقام سویا در شرایط تنش رطوبتی

کمبود رطوبت عملکرد محصولات زراعی را تحت تاثیر قرار می دهد. تنش رطوبت فرآیند های بیو شیمیایی و فیزیولوژی گیاه از جمله تثبیت نیتروژن را مختل کرده و بالاخره اجزاء عملکرد را تحت تأثیر قرار می دهد و در نهایت به کاهش عملکرد منجر می شود. این آزمایش به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و مقادیر مصرف نیتروژن روی عملکرد و اجزاء عملکرد، شاخص های مقاومت به خشکی و شاخص های رشد سه ژنوتیپ سویا انجام گرفت. از طرح اسپلیت اسپلیت پلات با3 تکرار استفاده گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سه عامل آبیاری در فواصل آبیاری بعد از 90،120 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر به عنوان کرت اصلی و ژنوتیپ های سویا به اسامی ویلیامز، hs95-4118 و k1410 در کرتهای فرعی و مقادیر کود نیتروژن با سه سطح 30 ، 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به شکل اوره به عنوان کرتهای فرعی فرعی بودند.نتایج نشان داد که افزایش سطوح تنش با کاهش معنی دار وزن هزاردانه، عملکرد، وزن خشک کل و شاخص برداشت همراه بود. در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، بیشترین تعداد غلاف در بوته(2/74)از ژنوتیپ hs95-4118، بیشترین وزن هزاردانه (179/22 گرم) از ژنوتیپ ویلیامز به دست آمد. همچنین مصرف نیتروژن تا سطح 90 کیلوگرم در هکتار موجب افزایش معنی دار تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف ، وزن هزار دانه، عملکرد و وزن خشک کل گردید. بیشترین شاخص برداشت (33/85 ) از مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد که با دیگر سطوح نیتروژن اختلاف معنی داری داشت.براساس شاخص تحمل تنش فرناندز، ژنوتیپ hs95 – 4118 دارای بالاترین شاخص تحمل تنش (sti) و بنابراین دارای پایداری عملکرد بالاتری بود. همچنین بر اساس شاخص حساسیت به تنش (ssi) فیشر و مائور، کمترین مقدار ssi متعلق به ژنوتیپ hs95 – 4118 بود که به نظر می رسد این ژنوتیپ در شرایط مختلف دارای ثبات عملکرد بیشتری می باشد.براساس آنالیز رشد محصول، ژنوتیپ k1410 نسبت به دو ژنوتیپ دیگر از بیشترین وزن خشک کل، وزن خشک برگ، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، سرعت جذب خالص، نسبت سطح برگ و سطح ویژه برگ برخوردار بود.